Viêm thanh quản cấp, mạn tính - Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Viêm thanh quản là gì?

- Thanh quản là một bộ phận ở trên cùng của cổ, có chức năng tham gia vào quá trình thở, phát âm và ngăn thức ăn xâm nhập vào khí quản. Thanh quản có cấu tạo bao gồm các sụn, cơ và dây thanh âm, được bao phủ bởi một lớp màng nhầy. Khi thanh quản bị viêm, dây thanh âm sẽ sưng, biến dạng, làm ảnh hưởng đến chất lượng và âm sắc của giọng nói. 

- Viêm thanh quản là một bệnh lý thường gặp, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp hơn ở những người sử dụng giọng nói nhiều, như giáo viên, ca sĩ, diễn viên, phát thanh viên…

Phân loại, xác định giai đoạn của Viêm thanh quản

- Viêm thanh quản có thể được phân loại theo thời gian diễn biến thành hai loại: viêm thanh quản cấp tính và viêm thanh quản mạn tính.

- Viêm thanh quản cấp tính là tình trạng viêm cấp niêm mạc ở thanh quản có thể khu trú ở niêm mạc hoặc lan xuống lớp dưới đi từ sung huyết phù nề, loét niêm mạc đến viêm cơ, hoại tử sụn

• Triệu chứng gồm: khô họng, nuốt rát; khàn tiếng và có khi mất hẳn; ho, ho khan hoặc đờm trắng, xanh hoặc vàng; toàn thân ớn lạnh, đau mình.
• Nội soi tổng quát: niêm mạc sung huyết, phù nề dây thanh, sụn phễu, thanh thiệt nề đỏ tiết nhầy đọng ở mép sau, ở thanh môn.

- Viêm thanh quản mạn tính là tình trạng viêm nhiễm thanh quản kéo dài trên ba tuần, do tiếp xúc lâu dài với các tác nhân gây kích ứng, như khói thuốc, khói bụi, hóa chất, trào ngược dạ dày - thực quản, viêm xoang mạn tính, hút thuốc lá, uống rượu bia, sử dụng giọng nói quá mức… Viêm thanh quản mạn tính có triệu chứng lâu ngày, như khàn tiếng, mất tiếng, đau họng, ho dai dẳng, hắng giọng…

- Nội soi thanh quản: tiết nhầy đọng ⅓ trước, giữa dây thanh; niêm mạc dây thanh sung huyết.

Nguyên nhân gây ra bệnh lý và các triệu chứng

- Các nguyên nhân gây ra viêm thanh quản cấp tính và mạn tính đã được nêu ở phần phân loại.

- Các triệu chứng của viêm thanh quản cấp tính và mạn tính cũng khác nhau:

• Viêm thanh quản cấp tính có các triệu chứng như:
• Khàn tiếng hoặc mất tiếng hoàn toàn.
• Đau họng, cảm giác khô họng, nuốt rát.
• Sốt nhẹ, ho khan hoặc đờm trắng/vàng/xanh, khó thở, ớn lạnh, đau mình.
• Có thể có các triệu chứng khác tùy theo nguyên nhân gây bệnh, như sổ mũi, viêm họng, viêm amidan…

- Viêm thanh quản mạn tính có các triệu chứng như:

• Khàn tiếng kéo dài, giọng nói yếu, thay đổi âm sắc.
• Đau họng, cảm giác khô, ngứa, rát họng.
• Tăng tiết nhầy, nhất là buổi sáng.
• Có thể có các triệu chứng khác tùy theo nguyên nhân gây bệnh, như ợ chua, đau ngực, viêm xoang…

Pháp đồ điều trị và biến chứng của Viêm thanh quản

- Điều trị viêm thanh quản cấp tính và mạn tính phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Một số phương pháp điều trị thông dụng như sau:

• Viêm thanh quản cấp tính do nhiễm virus hoặc vi khuẩn: sử dụng các loại thuốc kháng sinh, kháng virus, kháng viêm, giảm đau, hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ. Ngoài ra, cần nghỉ giọng, uống nhiều nước, hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây kích ứng, như khói thuốc, khói bụi, hóa chất…
• Viêm thanh quản mạn tính do tiếp xúc lâu dài với các tác nhân gây kích ứng: cần tránh xa các tác nhân này, như ngừng hút thuốc, uống rượu bia, hạn chế nói to, hát, hét… Ngoài ra, cần điều trị các bệnh lý liên quan, như trào ngược dạ dày - thực quản, viêm xoang mạn tính, hen suyễn… Sử dụng các loại thuốc kháng viêm, giảm đau, chống dị ứng, chống trào ngược theo chỉ định của bác sĩ. Có thể cần phẫu thuật để loại bỏ các u, polyp, nang, sẹo ở thanh quản nếu có.
• Viêm thanh quản mạn tính do thay đổi hình dạng dây thanh do tuổi cao: không có phương pháp điều trị hiệu quả, nhưng có thể cải thiện bằng cách thay đổi cách sử dụng giọng nói, như nói chậm, nói rõ, nói nhỏ, tránh nói quá nhiều. Có thể cần tư vấn của bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng hoặc bác sĩ phục hồi chức năng để hướng dẫn cách bảo vệ và tập luyện giọng nói.

- Nếu không điều trị kịp thời và đúng cách, viêm thanh quản có thể gây ra các biến chứng, như:

• Viêm thanh quản cấp tính có thể chuyển thành viêm thanh quản mạn tính, gây ảnh hưởng lâu dài đến chất lượng giọng nói và sức khỏe.
• Viêm thanh quản mạn tính có thể gây ra các biến đổi bất thường ở thanh quản, như u, polyp, nang, sẹo, làm hẹp đường thở.