Giải thích về bệnh lý
Viêm mũi teo là một bệnh lý mạn tính gây khô và đóng vảy tại niêm mạc mũi. Niêm mạc mũi là lớp mô bao phủ các xương xoăn mũi, có chức năng làm ấm, làm ẩm và lọc không khí hít thở. Khi bị viêm mũi teo, niêm mạc mũi trở nên mỏng hơn và co rút lại, làm cho khoang mũi mở rộng. Sự sinh sôi của vi khuẩn có thể gây ra mùi hôi khó chịu từ vùng mũi của người bệnh. Bệnh lý này có thể dẫn đến biến chứng mất khứu giác, vì thế việc chẩn đoán và điều trị kịp thời là rất quan trọng.
Phân loại, xác định giai đoạn của bệnh lý
Viêm mũi teo có thể được phân loại thành hai loại chính, là viêm mũi teo nguyên phát và viêm mũi teo thứ phát.
- Viêm mũi teo nguyên phát: là loại bệnh xảy ra đột ngột, không có bất kỳ bệnh lý nào đi cùng. Nguyên nhân gây bệnh có thể do di truyền, dinh dưỡng kém, nhiễm trùng lâu ngày, thiếu máu do thiếu sắt, một số vấn đề nội tiết, các bệnh tự miễn hoặc tác nhân môi trường. Loại bệnh này thường gặp ở những quốc gia có khí hậu nhiệt đới, khô và nóng.
- Viêm mũi teo thứ phát: là loại bệnh phát sinh do biến chứng hậu phẫu hoặc bệnh lý cụ thể. Nguyên nhân gây bệnh có thể do đã từng trải qua ca mổ viêm xoang, đã hoặc đang tiếp nhận liệu trình xạ trị, chấn thương mũi, một số vấn đề sức khỏe như giang mai, lao, bệnh lupus, lệch vách ngăn mũi hoặc lạm dụng cocaine lâu ngày.
Viêm mũi teo có thể được xác định theo các giai đoạn sau:
- Giai đoạn I: niêm mạc mũi bắt đầu bị teo, mỏng và khô, có vảy mũi màu trắng hoặc vàng nhạt, không mùi, dễ lấy ra. Người bệnh có thể cảm thấy ngạt mũi, khô mũi, đau đầu và mất khứu giác.
- Giai đoạn II: niêm mạc mũi tiếp tục bị teo, mất bóng, có vảy mũi dày, màu xanh hoặc xám, có mùi hôi, khó lấy ra. Người bệnh có thể cảm thấy hôi miệng, chảy máu mũi, đau họng, viêm xoang và mất khứu giác hoàn toàn.
- Giai đoạn III: niêm mạc mũi bị teo hoàn toàn, không còn vảy mũi, khoang mũi rộng, xương xoăn mũi bị teo hoặc biến dạng. Người bệnh có thể cảm thấy mũi bị biến dạng, mất thị giác, viêm màng não, viêm não hoặc viêm tủy sống.
Nguyên nhân gây ra bệnh lý và các triệu chứng
- Nguyên nhân gây ra bệnh lý viêm mũi teo có thể khác nhau tùy thuộc vào loại bệnh. Như đã nói ở trên, viêm mũi teo nguyên phát có thể do nhiều yếu tố tiềm ẩn như di truyền, dinh dưỡng kém, nhiễm trùng lâu ngày, thiếu máu do thiếu sắt, một số vấn đề nội tiết, các bệnh tự miễn hoặc tác nhân môi trường.
- Viêm mũi teo thứ phát có thể do đã từng trải qua ca mổ viêm xoang, đã hoặc đang tiếp nhận liệu trình xạ trị, chấn thương mũi, một số vấn đề sức khỏe như giang mai, lao, bệnh lupus, lệch vách ngăn mũi hoặc lạm dụng cocaine lâu ngày.
Các triệu chứng của bệnh lý viêm mũi teo có thể bao gồm:
- Khô mũi và đóng vảy mũi
- Hơi thở có mùi hôi
- Hôi miệng
- Chảy máu mũi
- Mất khứu giác
- Đau đầu
- Đau họng
- Viêm xoang
- Mất thị giác
- Viêm màng não, viêm não hoặc viêm tủy sống
Pháp đồ điều trị bệnh và biến chứng của bệnh
Pháp đồ điều trị bệnh viêm mũi teo có thể bao gồm các phương pháp nội khoa và ngoại khoa.
- Phương pháp nội khoa: bao gồm việc lấy vảy mũi và rửa mũi bằng dung dịch Bôrat hoặc Natri bicarbonat loãng ấm hàng ngày, dùng thuốc kháng sinh, kháng viêm, kháng dị ứng, kích thích niêm mạc mũi, bổ sung vitamin và khoáng chất, điều trị các bệnh lý nền nếu có.
- Phương pháp ngoại khoa: bao gồm việc thực hiện các ca phẫu thuật như cấy ghép niêm mạc mũi, cấy ghép xương xoăn mũi, cấy ghép tế bào gốc, cấy ghép màng nhầy, cấy ghép mô liên kết hoặc cấy ghép da. Mục đích của các ca phẫu thuật này là khôi phục lại niêm mạc mũi và xương xoăn mũi, cải thiện chức năng mũi và hình dạng mũi.
Biến chứng của bệnh
Biến chứng của bệnh viêm mũi teo có thể rất nghiêm trọng và nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh. Các biến chứng có thể bao gồm:
- Mất khứu giác: do niêm mạc mũi bị teo làm giảm hoặc mất hoàn toàn khả năng nhận biết mùi vị của không khí. Điều này có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, sức khỏe và an toàn của người bệnh.
- Mất thị giác: do viêm nhiễm lan sang mắt, gây viêm kết mạc, viêm giác mạc, viêm đồng tử, viêm tuyến lệ, viêm màng cứng mắt, viêm màng não mắt hoặc viêm tủy sống mắt. Điều này có thể gây mù một bên hoặc cả hai bên mắt.
- Viêm màng não, viêm não hoặc viêm tủy sống: do vi khuẩn từ mũi xâm nhập vào hệ thần kinh trung ương, gây viêm nhiễm các màng bao quanh não và tủy sống. Điều này có thể gây ra các triệu chứng như sốt cao, đau đầu, buồn nôn, nôn mửa, co giật, mất ý thức, liệt nửa người hoặc toàn thân.
- Mũi bị biến dạng: do xương xoăn mũi bị teo hoặc biến dạng, làm cho mũi bị lõm vào, méo mó hoặc bị lệch. Điều này có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ và tự tin của người bệnh.
Biện pháp phòng ngừa
- Để phòng ngừa bệnh lý viêm mũi teo, người bệnh cần chú ý đến các biện pháp sau:
- Tăng cường sức đề kháng, ăn uống cân bằng, bổ sung vitamin và khoáng chất, uống nhiều nước, ngủ đủ giấc, tránh stress và mệt mỏi.
- Hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng hoặc kích thích mũi như bụi, khói, hóa chất, nước hoa, thuốc lá, rượu, cà phê, gia vị cay nóng.
- Vệ sinh mũi thường xuyên bằng dung dịch muối sinh lý hoặc nước ấm, tránh dùng nước lạnh hoặc quá nóng, tránh dùng bông gòn hoặc đồ vật cứng để lấy vảy mũi.
- Điều trị kịp thời các bệnh lý mũi như viêm mũi, viêm xoang, polyp mũi, lệch vách ngăn mũi, nếu cần thiết thực hiện phẫu thuật.
- Tránh lạm dụng thuốc xịt mũi, thuốc giảm đau, thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm, thuốc chống loét dạ dày, thuốc chống đông máu, thuốc chống ung thư, thuốc chống viêm hoặc thuốc gây nghiện như cocaine.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa mũi khi có các triệu chứng bất thường, đặc biệt là mất khứu giác, hôi mũi, chảy máu mũi, đau đầu, mất thị giác hoặc sốt cao.